Czym jest dla nas?
Na dziedzictwo kulturowe składają się zasoby odziedziczone z przeszłości, we wszelkich swoich formach i aspektach – materialnych, niematerialnych i cyfrowych (powstałych w formie cyfrowej lub scyfryzowanych), w tym zabytki, stanowiska, krajobrazy, umiejętności, praktyki, wiedza oraz przejawy ludzkiej kreatywności, a także zbiory chronione i zarządzane przez instytucje publiczne i prywatne, takie jak muzea, biblioteki i archiwa.
Wartość
Dziedzictwo jest efektem zachodzących w czasie interakcji ludzi i miejsc i stale się ono rozwija. Zasoby te mają dla społeczeństwa ogromną wartość pod względem kulturowym, środowiskowym, społecznym i ekonomicznym, i dlatego zarządzanie nimi w sposób zrównoważony stanowi w XXI wieku decyzję o charakterze strategicznym.
Przed dziedzictwem kulturowym, jako zasobem nieodnawialnym, jedynym w swoim rodzaju, niedającym się zastąpić ani wymienić, stoją obecnie duże wyzwania związane ze zmianami kulturowymi, środowiskowymi, społecznymi, gospodarczymi i technologicznymi, które wpływają na wszystkie dziedziny współczesnego życia,
Dziedzictwo kulturowe odgrywa ważną rolę w tworzeniu i poszerzaniu kapitału społecznego, ponieważ może:
- inspirować i zachęcać obywateli do udziału w życiu publicznym;
- podnosić jakość życia i dobrostan osób indywidualnych i ich społeczności;
- promować różnorodność oraz dialog międzykulturowy poprzez sprzyjanie silniejszemu poczuciu przynależności do szeroko pojętej społeczności oraz lepszemu zrozumieniu i szacunkowi między narodami;
- pomóc redukować nierówności oraz ułatwiać włączenie społeczne oraz aktywność kulturalną i społeczną, a także promować dialog międzypokoleniowy i spójność społeczną;
- dać szanse rozwijania umiejętności, wiedzy, kreatywności i innowacji;
- być skutecznym narzędziem edukacyjnym edukacji formalnej, pozaformalnej i nieformalnej, w uczeniu się przez całe życie i szkoleniach.
Dziedzictwo kulturowe ma znaczny wpływ gospodarczy, m.in. jako integralny element sektora kultury i sektora kreatywnego, ponieważ np.:
- stanowi silny czynnik rozwoju lokalnego i regionalnego sprzyjającego włączeniu społecznemu oraz wywołuje znaczne efekty zewnętrzne, zwłaszcza poprzez wzmacnianie zrównoważonej turystyki kulturalnej;
- wspiera zrównoważony rozwój wsi i miast oraz rewitalizację, czego dowodem są inicjatywy wielu europejskich regionów i miast;
- generuje różnego typu zatrudnienie.
Dziedzictwo kulturowe odgrywa szczególną rolę w realizacji celów strategii „Europa 2020” na rzecz inteligentnego, trwałego wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu, gdyż ma wpływ społeczny i gospodarczy, a także przyczynia się do zrównoważonego charakteru środowiska.
Dziedzictwo kulturowe jest poza polityką kulturalną przedmiotem kilku innych dziedzin polityki publicznej, np. rozwoju regionalnego, spójności społecznej, rolnictwa, gospodarki morskiej, środowiska, turystyki, edukacji, agendy cyfrowej, badań i innowacji. Polityki te mają bezpośredni lub pośredni wpływ na dziedzictwo kulturowe, dziedzictwo kulturowe zaś może w dużym stopniu przyczyniać się do realizacji ich celów. Potencjał ten należy więc w pełni uznać i rozwijać.
Dziedzictwo kulturowe w polityce europejskiej
EUROPEJSKIE RAMY DZIAŁANIA W ZAKRESIE DZIEDZICTWA KULTUROWEGO
Europejskie ramy działania w zakresie dziedzictwa kulturowego, ogłoszone w ramach Nowego europejskiego programu na rzecz kultury 2, stanowią odpowiedź na wezwanie przywódców europejskich i zainteresowanych stron z sektora kultury.
Ramy działania służą propagowaniu i wcieleniu w życie zintegrowanego i partycypacyjnego podejścia do dziedzictwa kulturowego, a także włączeniu dziedzictwa kulturowego w główny nurt polityki UE.
NOWY EUROPEJSKI PROGRAM NA RZECZ KULTURY
Nowy europejski program na rzecz kultury (Nowy program) stanowi odpowiedź na zaproszenie przywódców europejskich, aby za pośrednictwem kultury i edukacji budować spójne społeczeństwo oraz przedstawiać wizję atrakcyjnej Unii Europejskiej . Celem tego programu jest wykorzystanie pełnego potencjału kultury w budowaniu coraz bardziej sprawiedliwej Unii, która w większym stopniu sprzyja włączeniu społecznemu, wspiera innowacyjność, kreatywność, zrównoważone miejsca pracy i wzrost gospodarczy.
EUROPEJSKA WSPÓŁPRACA TERYTORIALNA NA RZECZ DZIEDZICTWA KULTUROWEGO
Współpraca na rzecz kultury to nie tylko sposób na zwiększanie synergii i powiązań ponad granicami i pomiędzy krajami lub na ułatwianie procesów transformacji przemysłowej i inteligentnych specjalizacji, ale także narzędzie do skutecznego promowania Europy na świecie. Programy Interreg to skuteczne inkubatory udanych projektów dotyczących dziedzictwa kulturowego, dzięki którym promuje się rozwój i tworzy miejsca pracy w sposób zrównoważony.
